Η εξέλιξη της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην Κύπρο και οι μελλοντικές προκλήσεις

Abstract

Στην Κύπρο, ο θεσμός της Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΕ) ξεκινά επίσημα από το 1988 και σήμερα διέπεται από τον Νόμο 140(Ι)/2005, ο οποίος αναμένεται να αναθεωρηθεί βάσει της Οδηγίας 2014/52/ΕΕ. Η επερχόμενη αναδιοργάνωση του συστήματος ΕΠΕ αποτέλεσε το έναυσμα για την παρούσα μελέτη, η οποία εξετάζει την πορεία της ΕΠΕ στην Κύπρο σε τρεις άξονες: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Σκοπός της εν λόγω έρευνας είναι να αποτυπώσει μια σφαιρική εικόνα για το σύστημα της ΕΠΕ στην Κύπρο εντοπίζοντας τα κενά και τις μελλοντικές προκλήσεις, ούτως ώστε να προτείνει πρακτικές βελτίωσης. Για τον σκοπό αυτό, μελετήθηκαν πηγές από τη διεθνή βιβλιογραφία και την ευρωπαϊκή νομοθεσία και αναλύθηκαν μελέτες έργων από το Τμήμα Περιβάλλοντος, προκειμένου να καταγραφεί η παρούσα πρακτική. Επιπρόσθετα, εξετάστηκε η βάση δεδομένων του Τμήματος Περιβάλλοντος για τα έργα που υπόκεινται σε περιβαλλοντική μελέτη για τα έτη 2001 μέχρι 2013. Η συνολική ανάλυση εστίασε στα επιμέρους στάδια της ΕΠΕ, θίγοντας θέματα όπως η ποιότητα των μελετών, η εμπλοκή του κοινού, η ανάγκη για παρακολούθηση των όρων έγκρισης, η διαπίστευση των εμπειρογνωμόνων, οι σημερινές προκλήσεις, το κόστος κ.α. Για την καλύτερη καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της ΕΠΕ στην Κύπρο, πραγματοποιήθηκε μια ανάλυση SWOT, στην οποία παρουσιάζονται οι δυνάμεις και οι αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος ΕΠΕ, καθώς και οι ευκαιρίες και απειλές που αναφύονται με την υιοθέτηση της Οδηγίας 2014/52/ΕΕ. Σαν γενικό συμπέρασμα προκύπτει ότι οι προκλήσεις που αναφύονται από την αναμενόμενη αλλαγή, λειτουργούν ως άξονες για αναθεώρηση της διαδικασίας και εξέλιξη του συστήματος. Η εφαρμογή της νέας οδηγίας μπορεί, κατόπιν σωστών χειρισμών, να προσφέρει πολλά θετικά αποτελέσματα για την ΕΠΕ, καλύπτοντας το απαιτούμενο κόστος που συνεπάγεται η αλλαγή. Το βέλτιστο αποτέλεσμα από την αναθεώρηση του συστήματος θα είναι η διακριτή βελτίωση της ποιότητας των περιβαλλοντικών μελετών, η οποία θα αντικατοπτρίζει την πρόοδο του συστήματος ΕΠΕ σε κάθε επιμέρους στάδιο της διαδικασίας και τη μεγαλύτερη εμπλοκή όλων των εμπλεκόμενων μερών και ιδιαίτερα του κοινού.