Στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης για την Κύπρο

Abstract

Η ιδέα της Έξυπνης Εξειδίκευσης αναπτύχθηκε την τελευταία δεκαετία ως μια νέα προσέγγιση για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα, καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Βασικός στόχος της είναι η εξασφάλιση της ορθολογικής και αποδοτικής χρήσης των δημόσιων κονδυλίων μέσα από τη συγκέντρωση δυνάμεων και πόρων σε επιλεγμένες προτεραιότητες και τομείς στους οποίους η περιφέρεια παρουσιάζει ή δύναται να αναπτύξει συγκριτικά πλεονεκτήματα και ισχυρότερη ανταγωνιστικότητα. Η διαδικασία επιλογής των προτεραιοτήτων απαιτεί μια διττή προσέγγιση: αφενός χρειάζεται μια καλά οργανωμένη διακυβέρνηση που να βασίζεται σε μια ευρεία και ανοικτή συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων και αφετέρου συνδέεται με την έννοια της «επιχειρηματικής ανακάλυψης». Η «έξυπνη εξειδίκευση» δεν αποτελεί μια κλειστή προσέγγιση για τον προσδιορισμό της καινοτομίας. Δεν περιλαμβάνει μόνο τις επενδύσεις στην έρευνα ή τη μονοδιάστατη ανάπτυξη του τομέα της μεταποίησης, αλλά μια σφαιρική προσέγγιση για την οικοδόμηση της ανταγωνιστικότητας και την ανάπτυξη της κοινωνικής καινοτομίας. Η έξυπνη εξειδίκευση συνδέεται ουσιαστικά με την εφαρμογή της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Προς τούτο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει και καθοδηγήσει τα Κράτη Μέλη προς την κατεύθυνση μιας πιθανής βελτίωσης της απόδοσης των εθνικών συστημάτων καινοτομίας τους μέσω της εφαρμογής στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης. Έτσι, στο πλαίσιο της νέας πολιτικής για τη συνοχή, η εκπόνηση μιας στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης αποτελεί μία «εκ των προτέρων προϋπόθεση» για να μπορεί ένα κράτος μέλος ή περιφέρεια να λάβει κοινοτική χρηματοδοτική στήριξη μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων (ΔΤ) για τα σχεδιαζόμενα μέτρα καινοτομίας. Για πολλούς λόγους που καταγράφονται αναλυτικά στη συνέχεια η ιδέα της έξυπνης εξειδίκευσης μπορεί να έχει ουσιαστική εφαρμογή στο κυπριακό αναπτυξιακό πλαίσιο, δεδομένου μάλιστα ότι η χώρα βιώνει έντονα την παρούσα οικονομική κρίση και βιώνει την αδήριτη ανάγκη για εξορθολογισμό των δημόσιων δαπανών.