Δοκίμιο για την ιδεολογία: ένας διάλογος της κοινωνικής θεωρίας με την ψυχανάλυση

Abstract

Ένας διάλογος δύο κοινωνικών επιστημόνων με διαφορετικό προσανατολισμό αλλά κοινά ενδιαφέροντα προκειμένου να εντοπιστεί το άπιαστο αντικείμενο που ονομάζεται "ιδεολογία". Οι συγγραφείς εντοπίζουν τα ίχνη που δείχνουν πως η "ιδεολογία" βρίσκεται στο κομβικό σημείο ανάμεσα στο Κοινωνικό και το Ψυχικό, στη Δομή και στην Ιστορία, στο Λόγο και το Φαντασιακό. Η γνώση αυτή δεν πρόκειται φυσικά να "καταργήσει" τις ιδεολογίες, που ασυνείδητα εκπληρούν τη λειτουργία της συγκάλυψης της Έλλειψης στο πολιτισμικό πεδίο. Θα τις κάνει όμως ίσως πιο τρωτές τώρα που επανέρχονται δριμύτερες και μάλιστα τη στιγμή που ορισμένοι τις διακηρύσσουν νεκρές. Η στάση του κριτικού Λόγου απέναντι στις ιδεολογίες δεν μπορεί να είναι άλλη από αυτήν της αποδόμησής τους, πράγμα που προϋποθέτει την ικανότητα συνεχούς αυτοκριτικής του ίδιου του κριτικού Λόγου, ο οποίος δεν μπορεί ποτέ να είναι καθαρός από κάθε ιδεολογία. Αυτό όμως δεν αποτελεί επιχείρημα υπέρ του κυνικού σκεπτικισμού, για τον οποίον κάθε Λόγος είναι και ιδεολογία, υποσκάπτοντας έτσι την έννοια της Δημοκρατίας.