Οι επιδράσεις των εδαφοκλιματικών αλλαγών στην καλλιέργεια των κόκκινων σμέουρων (Rubus idaeus L.)

Abstract

Η καλλιέργεια κόκκινων σμέουρων (Rubus idaeus L.) έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, τόσο όσο προς τις κλιματικές συνθήκες όσο και τις εδαφικές. Μετά από μελέτες, έχει παρατηρηθεί η ανάπτυξη του είδους αυτού σε περιοχές με συγκεκριμένα εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά. Ορισμένα από τα κυριότερα αυτά χαρακτηριστικά είναι η αντοχή των φυτών σε ψυχρά κλίματα. Σε ξηρά και θερμά κλίματα, όπως είναι το μεσογειακό κλίμα, τα φυτά σμέουρων αναπτύσσονται με πολλές δυσκολίες, εφόσον δεν εφαρμόζονται κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες στην καλλιέργεια για την ρύθμιση του μικροκλίματος και των εδαφικών συνθηκών. Στην παρούσα εργασία, αναπτύχθηκαν δύο καλλιέργειες κόκκινων σμέουρων της ποικιλίας “Kweli” σε δύο περιοχές τις Κύπρου, μία παράκτια περιοχή της Λεμεσού, την Ερήμη και μία ορεινή περιοχή της Λεμεσού, τα Αγρίδια. Η φύτευση των καλλιεργειών σε δύο περιοχές με διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, είχε σκοπό την έλεγχο των εδαφοκλιματικών παραγόντων και την επιρροή τους στην καλλιέργεια σμέουρων. Η Ερήμη βρίσκεται μόλις 75m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αντίθετα με τα Αγρίδια που βρίσκονται σε υψόμετρο 1100m. Πραγματοποιήθηκαν κοινές καλλιεργητικές φροντίδες και στις δύο περιοχές με μεταβλητούς παράγοντες το κλίμα και το έδαφος, για φυτά σε γλάστρες 30L με υπόστρωμα κοκοφοίνικα και φυτά στο έδαφος. Εφαρμόσθηκαν ίδιες λιπάνσεις, καθώς και άρδευση 8L νερού ημερησίως. Οι παράμετροι για τους οποίους πραγματοποιήθηκε ανάλυση είναι το ύψος των φυταρίων, ο αριθμός των φύλλων και ο αριθμός παραφυάδων και των πλάγιων βλαστών, αντίστοιχα στις δύο καλλιέργειες. Εξαιτίας δυσμενών συνθηκών η καλλιέργεια στην Ερήμη είχε πολύ περιορισμένη ανάπτυξη σε σχέση με την καλλιέργεια στην περιοχή Αγρίδια. Τα φυτά στην περιοχή Αγρίδια, τόσο στο έδαφος όσο και στις γλάστρες παρουσίασαν μεγαλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τα φυτά στην περιοχή Ερήμη, όπου και στο έδαφος και στις γλάστρες ήταν λιγότερο σθεναρά. Σε μετέπειτα στάδιο, τα φυτά που βρίσκονταν στο χώμα στην περιοχή της Ερήμης δεν επιβίωσαν, ενώ φυτά σε γλάστρες είχαν την δυνατότητα ανάπτυξης. Οι κυριότερες παράμετροι που συμβάλλουν στην επίτευξη μίας ικανοποιητικής και επαρκούς παραγωγής κόκκινων σμέουρων σε περιοχές με ξηρά και θερμά καλοκαίρια είναι ο τρόπος εγκατάστασης, οι μεταχειρίσεις του εδάφους ή του υποστρώματος αντίστοιχα, η θερμοκρασία καθώς και η ηλιακή ακτινοβολία. Πιο συγκεκριμένα, τα φυτά χρειάζεται να φυτευτούν σε γλάστρες με υπόστρωμα όπως ο κοκοφοίνικας ή κάποιο άλλο οργανικό υλικό, με ρύθμιση του pH στο 6-6,5, διατήρηση εδαφικής υγρασίας στο 15-25%, 7 ποσοστό οργανικής ουσίας υψηλότερο από 2% και φύτευση νωρίς την άνοιξη για αποφυγή του στρεσαρίσματος των νεαρών φυτών κατά την ανάπτυξή τους, από τις θερμοκρασίες των καλοκαιρινών μηνών. Επιπλέον, η ηλιακή ακτινοβολία είναι σημαντικός παράγοντας που απαιτεί έλεγχο κατά την διάρκεια θερμών και ξηρών καλοκαιριών και η διαχείριση με τοποθέτηση πράσινου διχτύου για σκίαση 30% ή 60% έχει στόχο την μείωση της θερμοκρασίας στο μικροκλίμα των φυτών και ταυτόχρονα την μείωση της εξατμισοδιαπνοής. Τέλος, όσον αφορά την καλλιέργεια σε ορεινές περιοχές, όπως τα Αγρίδια, με καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη και πλούσια σε οργανική ουσία αποδείχθηκε ότι είναι ιδανική για ένα παραγωγικό σύστημα κόκκινων σμέουρων και εφόσον τηρηθεί ο απαιτούμενος χρόνος φύτευσης. Εξαιτίας της καθυστερημένης εγκατάστασης της καλλιέργειας στα Αγρίδια δεν ήταν εφικτή η άνθιση και καρποφορία των φυτών. Με την εγκατάσταση νωρίς την άνοιξη θα ήταν δυνατόν για τα φυτά αυτά να αναπτυχθούν χωρίς απαραίτητη σκίαση και να ανθίσουν εγκαίρως ώστε να δώσουν παραγωγή τον αναμενόμενο χρόνο.