Δημοσιογραφία αλγόριθμων στο facebook: επίγνωση και αξιολόγηση του κοινού στην Κύπρο

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία με τίτλο «Δημοσιογραφία Αλγορίθμων στο Facebook: Επίγνωση και Αξιολόγηση του κοινού στην Κύπρο», εκπονήθηκε από την Ελένη Κλεοβούλου, φοιτήτρια του Η΄ εξαμήνου του Τμήματος ΕΣΔ του ΤΕΠΑΚ, υπό την επίβλεψη της Δρ. Βενετίας Παπά και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2018. Στη σύγχρονη κοινωνία, ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπινων διεργασιών ελέγχεται από υπολογιστικά και αυτοματοποιημένα συστήματα. Σε αυτό το περιβάλλον μεταβολών έχει εισέλθει και ο χώρος της δημοσιογραφίας, ο οποίος αποδέχεται τη νέα τάξη πραγμάτων. Οι ερευνητές εισήγαγαν τον όρο της δημοσιογραφίας αλγορίθμων, επιδιώκοντας να τοποθετήσουν στο μυαλό του κοινού την ένωση της δημοσιογραφίας με την πληροφορική, για την παραγωγή δημοσιογραφικού περιεχομένου. Ως εκ τούτου, η νέα μορφή δημοσιογραφίας έχει τη δυνατότητα χρήσης αλγορίθμων σε όλα τα στάδια παραγωγής των προϊόντων της. Σημαντικό χώρο προώθησης των δημοσιογραφικών προϊόντων αποτελεί η πλατφόρμα του Facebook, η οποία υφίσταται αλγοριθμική επιμέλεια, εξού και η επιλογή της ως μελέτη περίπτωσης για την παρούσα πτυχιακή εργασία. Ειδικότερα η εν λόγω έρευνα εξετάζει το βαθμό στον οποίο το κοινό είναι ενήμερο και αξιολογεί τη δημοσιογραφία αλγορίθμων όπως αυτή εφαρμόζεται στο Facebook. Για το σκοπό αυτό επιλέχθηκε η ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση του θέματος και ειδικότερα η χρήση του εργαλείου των εις βάθος ημι-δομημένων συνεντεύξεων, ώστε να εξεταστεί η άποψη του κοινού, λόγω του ότι αποτελεί τον άμεσο αποδέκτη της αλγοριθμικής δημοσιογραφίας. Συγκεκριμένα, συγκεντρώθηκαν συνολικά δεκατέσσερις (14) συνεντεύξεις ατόμων ηλικίας 18-30, οι οποίοι διατηρούν λογαριασμό στο Facebook και έχουν δηλώσει ότι τους αρέσουν ειδησεογραφικές σελίδες της Κύπρου ή του εξωτερικού. Οι συνεντεύξεις αναλύθηκαν μέσω θεματικής ανάλυσης και δεδομένα που προέκυψαν κωδικοποιήθηκαν σε κατηγορίες ανάλογες των ερευνητικών αξόνων που τέθηκαν προς έρευνα. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες έχουν πλήρη επίγνωση σχετικά με την αλγοριθμική επιμέλεια που υπάρχει στο Facebook, όσον αφορά το δημοσιογραφικό περιεχόμενο, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν τον ακριβή ορισμό της αλγοριθμικής δημοσιογραφίας. Επιπλέον, διαμορφώνουν μια θετική αξιολόγηση για τη δημοσιογραφία αλγορίθμων, εστιάζοντας στα πλεονεκτήματα που αυτή επιφέρει στην καθημερινότητά τους. Παράλληλα, αναφέρουν πως στην αλγοριθμική δημοσιογραφία απουσιάζουν η διαφάνεια και η λογοδοσία, ενώ η καταγραφή των προσωπικών τους δεδομένων από το Facebook, παρουσιάζεται ως μια φυσική κατάσταση. Η μέχρι στιγμής βιβλιογραφία που εξετάζει το συγκεκριμένο θέμα είναι περιορισμένη, ενώ παράλληλα ακόμη πιο μικρός είναι ο αριθμό εμπειρικών ερευνών. Ως εκ τούτου η παρούσα πτυχιακή εργασία συμβάλλει στην ενίσχυση του περιορισμένου εύρους μελετών επί του θέματος.