Εκτίμηση και υπολογισμός απόθεσης καδμίου (Cd), μολύβδου (Pb) και νικελίου (Ni) στις προστατευόμενες και οικολογικά ευαίσθητες αλυκές, πέριξ του αεροδρομίου Λάρνακας - Κύπρος

Abstract

Είναι γνωστό πως τα βαρέα μέταλλα, όπως το κάδμιο, το νικέλιο και ο μόλυβδος, ανή-κουν στην κατηγορία των άμεσα τοξικών μετάλλων για τα οικοσυστήματα. Οι αρνητι-κές επιδράσεις τους τόσο στην ανθρώπινη υγεία όσο και στο ευρύτερο φυσικό περιβάλ-λον, ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις, είναι ανησυχητικές, εξαιτίας της τοξικότη-τάς τους όπως και της μακροχρόνιας αποδόμησης τους. Είναι ενδεικτικό, πως σχετικές μελέτες κατατάσσουν τα βαρέα μέταλλα ως τον πλέον σημαντικό τοξικό ρυπαντή των υδάτινων οικοσυστημάτων. Αν και τα βαρέα μέταλλα απαντώνται στη φύση μέσω γεωχημικών διεργασιών των πε-τρωμάτων, ωστόσο προστίθενται στο φυσικό περιβάλλον και από πληθώρα ανθρωπο-γενών εισροών. Μία από τις πολλές πηγές προέλευσης και απόθεσης των βαρέων με-τάλλων στο περιβάλλον είναι οι μη–οδικές μεταφορές (non-road transport), στις οποίες περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι δραστηριότητες κατασκευής και λειτουργίας των αεροδρομίων. Πρωταρχικός στόχος της παρούσας μελέτης, αποτελεί ο υπολογισμός των συγκεντρώ-σεων του καδμίου (Cd), του μόλυβδου (Pb) και του νικελίου (Ni), στην οικολογικά ευαίσθητη περιοχή των αλυκών της Λάρνακας (Κύπρος) από το γειτνιάζον διεθνές αε-ροδρόμιο. Συμπληρωματικός στόχος της μελέτης τίθεται και η χωρική κατανομή - απο-τύπωση των αποτελεσμάτων. Από το υφιστάμενο σύμπλεγμα των αλυκών που εκτείνε-ται περιμετρικά του αεροδρομίου, η μελέτη επέλεξε ως περιοχή ενδιαφέροντος την α-λυκή που εντοπίζεται στη νότια έκθεση του αερολιμένα με την ονομασία Ορφανή. Από την περιοχή, ελήφθησαν δείγματα εδάφους, τα οποία και αναλύθηκαν εργαστηριακά από το τμήμα Εδαφολογίας του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού (ΕΛ.Γ.Ο.) - ΔΗ-ΜΗΤΡΑ, τα δε αποτελέσματα των συγκεντρώσεων χαρτογραφήθηκαν και οπτικοποιή-θηκαν με την χρήση του ελεύθερου λογισμικού γεωγραφικών συστημάτων πληροφο-ριών Qgis 3.6.0. Στην εξεταζόμενη κατηγορία των βαρέων μετάλλων, συνολικά εντοπίστηκαν συγκε-ντρώσεις και για τα τρία βαρέα μέταλλα, ενώ το γενικό πρότυπο εμφάνισης τους ακο-λουθεί την σειρά Ni>Pb>Cd. Για την πληρέστερη εκτίμηση και κατανόηση των επιπέδων ρύπανσης χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης του συντελεστή εμπλουτισμού (enrichment factor), όπως και ο δείκτης γεω-συσσώρευσης (geo-accumulation index). Τέλος, ως επιπλέον μέτρο σύγκρισης των τε-λικών ολικών συγκεντρώσεων των τριών βαρέων μετάλλων, επιλέχθηκε η υπ’ αριθμόν Ευρωπαϊκή κοινοτική οδηγία 86/278/EC, η οποία εκτός των άλλων προσδιορίζει τις ο-ριακές τιμές των βαρέων μετάλλων στα εδάφη.