Αξιολόγηση πολυφασματικών δεικτών βλάστησης για τον εντοπισμό υπεδάφειων αρχαιολογικών καταλοίπων

Abstract

Η αναγκαιότητα της διαχείρισης και καταγραφής των αρχαιολογικών χώρων είναι τεράστια, αφού αποτελεί το θεµέλιο λίθο για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς μιας χώρας και ενός πολιτισμού. Αρκετές μελέτες στο παρελθόν έχουν εξετάσει τη χρήση τηλεπισκοπικών δεδομένων για την ανίχνευση πιθανών αρχαιολογικών καταλοίπων. Ορισμένες πρόσφατες έρευνες κάνουν χρήση δεδομένων τηλεπισκόπησης αλλά και δεικτών βλάστησης, υποστηρίζοντας τις εφαρμογές ανίχνευσης, για την εύρεση υπεδάφιων αρχαιολογικών καταλοίπων. Παρόλο που οι δείκτες βλάστησης σε συνδυασμό με της υψηλής ευκρίνειας δορυφορικές εικόνες μπορούν να δώσουν πολύτιμα στοιχεία στην αρχαιολογική εξερεύνηση, εντούτοις απαιτείται να γίνεται μια εκτίμηση της ακρίβειας τους, καθώς και κριτική αξιολόγηση τους. Η παρούσα πτυχιακή εργασία παρουσιάζει τα αποτελέσματα εντοπισμού υπεδάφιο νεολιθικό οικισμό (Αλμυρός ΙΙ), ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου στη Στερεά Ελλάδα. Στο ελεγχόμενο αυτό αρχαιολογικό περιβάλλον έχουν διεξαχθεί σε προηγούμενες μελέτες, επίγειες μετρήσεις με την χρήση φασματοραδιομέτρων αλλά και άλλων μεθόδων αρχαιολογικής έρευνας. Στην έρευνα αυτή 15 πολυφασματικοί δείκτες βλάστησης εφαρμόζονται από τη σχετική βιβλιογραφία, και αξιολογούνται για τη δυνατότητά τους στην ανίχνευση υπεδάφιων αρχαιολογικών καταλοίπων, σε εκτάσεις που καλύπτονται από βλάστηση, με την ταυτόχρονη υποστήριξη δορυφορικών εικόνων. Για τους σκοπούς της παρούσας μελέτης έχουν αξιολογηθεί 5 διαχρονικές δορυφορικές εικόνες του πολυφασματικού δορυφόρου Landsat 5 TM. Τα αποτελέσματα στηρίχτηκαν σε τιμές ανακλαστικότητας, οι οποίες προέκυψαν μετά από ατμοσφαιρική και ραδιομετρική διόρθωση που έγινε στις εικόνες. Όλοι οι δείκτες αξιολογούνται για τις επιδόσεις τους και τη διαχωριστική τους ικανότητα. Τα αποτελέσματά παρουσιάζονται μέσα από πίνακες και διαγράμματα. Τα τελικά ευρήματα έδειξαν ότι η περιοχή του Αλμυρού διαφοροποιείται από την περιβάλλουσα καλλιεργούμενη έκταση. Στο τέλος μέσα από ορισμένες ποσοτικοποιήσεις προτείνεται η εφαρμογή περισσότερων δεικτών που δεν χρησιμοποιούνται ευρέως, με την ταυτόχρονη χρήση πολυφασματικών δορυφορικών δεδομένων, προκειμένου να ενισχύσουν τα τελικά αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή στη θέση Αλμυρός ΙΙ ενισχύουν την άποψη ότι μη καταστρεπτικές μέθοδοι όπως είναι η δορυφορική τηλεπισκόπηση μπορεί να συμβάλουν στην αρχαιολογική έρευνα και αρχαιολογίας τοπίου.