«Ο λύκος ως κυρίαρχη φιγούρα στην εικονογράφηση παιδικών παραμυθιών : η απομυθοποίηση του λύκου»

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία ασχολείται με τη φιγούρα του λύκου, ως πρωταγωνιστή στα παιδικά παραμύθια.Συγκεκριμένα, στόχος της έρευνας είναι να ερεύνησει τους λόγους και τις αιτίες που απενοχοποιήθηκε η φιγούρα του λύκου στα παιδικά παραμύθια, τα τελευταία χρόνια.Παράλληλα, εξετάζεται ο αντίκτυπος των παραμυθιών - με κεντρικό ήρωα το καλό αλλά και κακό λύκο - στα παιδιά νηπιακής ηλικίας.Για την διεκπεραίωση των πιο πάνω στόχων, χρησιμοποιήθηκαν τα εργαλεία των ημι-δομημένων συνεντεύξεων αλλά και οι παρατηρήσεις πεδίου.Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν σε τέσσερις διαφορετικές επαγγελματικές κατηγορίες - εκδότες, συγγραφείς, παιδοψυχολόγους / παιδοψυχίατρους, νηπιαγωγούς - με σκοπό να αντληθούν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες από άτομα τα οποία ασχολούνται είτε έμμεσα είτε άμεσα με παιδιά και παραμύθια.Οι παρατηρήσεις πεδίου, έγιναν σε παιδιά νηπιακής ηλικίας (5-6 ετών) και χωρίστηκαν σε δύο συναντήσεις.Τα παιδιά παρατηρήθηκαν - στο φυσικό τους περιβάλλον - κατά τη διάρκεια αφήγησης ενός παραμυθιού με κεντρικό ήρωα το λύκο ως καλό και ως κακό, αντίστοιχα.Σκοπός των παρατηρήσεων ήταν να εξεταστούν οι αντιδράσεις των παιδιών κατά την αφήγηση των παραμυθιών.Τα αποτελέσματα που προέκυψαν μέσα από την βιβλιογραφική ανασκόπηση αλλά και μέσα από τα εργαλεία της έρευνας, ήταν αρχικά ότι ο λύκος αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της παγκόσμιας λογοτεχνίας.Επίσης, πίσω από τη φιγούρα του κρύβονται πολλοί συμβολισμοί - όπως σεξουαλικότητα, εξωτερικοί κίνδυνοι της κοινωνίας, την άλλη «κακιά» πλευρά του εαυτού μας - οι οποίοι περνούν έμμεσα στο υποσυνείδητο των παιδιών.Στα παιδιά της Κύπρου ο αντίκτυπος είναι ακόμη πιο ασθενής λόγω του ότι δεν είναι ένα οικείο και γνώριμο ζώο γι'αυτά.Οι λόγοι που επέλεξαν να τον απενοχοποιήσουν στα παιδικά παραμύθια είναι λόγω της αναγκής για κατάρριψη των φυλετικών στερεοτύπων, του ρατσισμού, την ανάγκη μετάδοσης του αισθήματος της οικολογίας, αλλά και της ιδέας ότι τίποτα δεν είναι απόλυτο.Η έρευνα σκοπό έχει να προσφέρει στον χώρο της εκπαίδευσης αλλά και στους γονείς, διλλήματα τα οποία θα πρέπει να τους απασχολήσουν όσον αφορά την αντιμετώπιση και την χρήση των παραμυθιών αλλά και των ηρώων.Τα παιδιά πολλές φορές δεν έχουν τα λεκτικά μέσα να εκφράσουν τους φόβους και τα συναισθήματα τους και καταφεύγουν να ταυτιστούν με τους «τρομακτικούς» ήρωες των παραμυθιών. Επίσης, λόγω του ότι τα παραμύθια αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιά μηνύματα πρόκειται να περάσουμε στα παιδιά μέσα απ'αυτά.