Ο επιπολασμός των διαταραχών αυτιστικού φάσματος στα δημόσια δημοτικά σχολεία της Κϋπρου με ανάκτηση δεδομένων μέσω του ερωτηματολογίου ASSQ : διαφορές ανα φύλο και ηλικία

Abstract

Εισαγωγή: Ο επιπολασμός των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος αυξάνεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες ανά το παγκόσμιοo δημιουργώντας σημαντικές ανησυχίες. Τα επιδημιολογικά δεδομένα των διαταραχών αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ), ποικίλουν από χώρα σε χώρα ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων ρίσκου (περιβαλλοντικών/γενετικών). Υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες κλίμακες για την αξιολόγηση-έλεγχο των ΔΑΦ στην κοινότητα, μια εκ των οποίων αποτελεί το σταθμισμένο στα ελληνικά ερωτηματολόγιο Autism Spectrum Screening Questionnaire (ASSQ). Αυτά τα εργαλεία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη ανίχνευση των πιθανών συμπτωμάτων των ΔΑΦ και βοηθούν τα προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης και θεραπείας. Σκοπός: Μέχρι και σήμερα δεν υπάρχουν μελέτες και επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με τις ΔΑΦ στη Κύπρο. Η παρούσα μελέτη έχει ως σκοπό την εκτίμηση και την καταγραφή του ποσοστού των παιδιών σχολικής ηλικίας τα οποία παρουσιάζουν χαρακτηριστικά που εμπίπτουν στο φάσμα του αυτισμού ανά το παγκύπριο, μέσω του σταθμισμένου και μεταφρασμένου στα ελληνικά ερωτηματολογίου ASSQ. Τα ευρήματα από τη μελέτη μας, πέραν της περιγραφής του επιπολασμού των ΔΑΦ, θα βοηθήσουν τις διαδικασίες ανίχνευσης και τη δημιουργία κατάλληλων υπηρεσιών στήριξης για αυτά τα παιδιά μέσα από ειδικά προγράμματα ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης Μεθοδολογία: Το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο ASSQ στάλθηκε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε όλα τα δημόσια δημοτικά σχολεία των ελεγχόμενων γεωγραφικών περιοχών της Κύπρου από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα σχολεία που συμφώνησαν να συμμετέχουν στην παρούσα μελέτη, προώθησαν τον σύνδεσμο με το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο ASSQ στους γονείς των παιδιών. Οι γονείς καλέστηκαν να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο απαντώντας σε 27 σύντομες ερωτήσεις αναφορικά με τις καθημερινές δεξιότητες, συμπεριφορές και συνήθειες των παιδιών που σχετίζονται με την ικανότητα προσαρμογής και ανταπόκρισης του παιδιού στις διάφορες συνθήκες και δραστηριότητες της καθημερινής του ρουτίνας. Συνολικά συμμετείχαν στην έρευνα 1554 παιδιά. Όσα παιδιά δεν πληρούσαν τα κριτήρια εισδοχής στην έρευνα και όσες απαντήσεις δεν είχαν υποβληθεί ολοκληρωμένες, αποκλείστηκαν από την έρευνα και την ανάλυση των αποτελεσμάτων, που έγινε μέσω του στατιστικού προγράμματος R. Αποτελέσματα: Από το σύνολο (n=330) των δημόσιων δημοτικών σχολείων σε όλες τις ελεγχόμενες γεωγραφικές περιοχές της Κύπρου, τα n=127 συμφώνησαν να προωθήσουν το ερωτηματολόγιο ASSQ στους γονείς των παιδιών. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε επιτυχώς από 1480 γονείς και συνολικά συμμετείχαν στην έρευνα N=1554 παιδιά από όλη την Κύπρο ηλικίας 6-13 ετών. Από την ανάλυση δεδομένων αποκλείστηκαν 6 παιδιά αφού ήταν εκτός των ηλικιακών ομάδων (6-13) που ορίστηκε ως απαιτούμενη για τη συμμετοχή στην έρευνα. Από το σύνολο των παιδιών (n=1554) τα n=109 σημείωσαν σκορ ίσο ή πάνω από 19 και παράλληλα τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά ήταν αγόρια με ποσοστό 70,6% και 28,4% για τα κορίτσια. Για τις ηλικιακές ομάδες των 8-12 ετών, βρέθηκαν τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης ΔΑΦ με ποσοστό 90,8%.Το ποσοστό επιπολασμού των ΔΑΦ, σύμφωνα με το δείγμα που συμπεριλήφθηκε στην παρούσα μελέτη, αντιστοιχεί στο 7,0%. Συμπεράσματα: Τα ευρήματα από τη μελέτη δείχνουν την σημαντική ανάγκη για την έγκαιρη ανίχνευση των παιδιών που πιθανόν να εμπίπτουν στο φάσμα του αυτισμού. Η παρούσα μελέτη θα συμβάλει στην εκτίμηση και ενημέρωση αναφορικά με το ποσοστό εμφάνισης της διαταραχής αυτιστικού φάσματος που επικρατεί αλλά και της σωστής παρέμβασης και θεραπείας των παιδιών υψηλού κινδύνου για πιθανή διάγνωση ΔΑΦ. Το εργαλείο ASSQ επιτρέπει τον εντοπισμό παιδιών που είναι υψηλού κινδύνου να πάρουν διάγνωση ΔΑΦ μετά από πλήρη και περιεκτική αξιολόγηση αλλά και να προταθεί μετέπειτα σε προγράμματα ανίχνευσης.