Το Κοινοβούλιο στον τύπο και την τηλεόραση: η εικόνα της Βουλής των Ελλήνων στον τύπο, και η σχέση των βουλευτών με την τηλεόραση

Abstract

Ένας βασικός δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στο χώρο όπου, κατ' εξοχήν, αναπτύσσεται πολιτικός διάλογος και δημιουργείται Πολιτική, το Κοινοβούλιο, και στους πολίτες είναι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα ΜΜΕ μεταφέρουν στους πολίτες την πληροφορία για το τι γίνεται στο Κοινοβούλιο, ενίοτε μάλιστα σχολιασμένη, και στους βουλευτές την εικόνα για το πώς ενημερώνονται οι πολίτες για το Κοινοβούλιο, ενίοτε μάλιστα και τις αντιδράσεις τους. Είναι, όμως, μόνο αυτό; Η πληροφορία απλώς μεταφέρεται και σχολιάζεται ή μήπως δημιουργείται κιόλας; Η εικόνα που σχηματίζουν οι πολίτες για τις εργασίες του Κοινοβουλίου ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή μήπως είναι ανεπαρκής ή στρεβλή, οπότε δημιουργείται πλέον Ζήτημα όχι μόνο εικόνας αλλά και ουσίας της δημοκρατίας; Ο τύπος, γραπτός και ηλεκτρονικός, είναι μόνο η τέταρτη εξουσία διάμεσος ανάμεσα στην κοινωνία και στις τρεις συντεταγμένες εξουσίες ή μήπως αποκτά μια δική του «εξουσία», με άξονες νομιμοποίησης εκτός της δημοκρατικής οργάνωσης της Πολιτείας; Τέλος, μήπως το ίδιο το Κοινοβούλιο Θα έπρεπε να συμβάλει στη διαμόρφωση της δικής του εικόνας, ενεργοποιούμενο σε χώρους που παραδοσιακά ανήκουν στα ΜΜΕ, π.x. με ένα δικό του τηλεοπτικό σταθμό; Ερωτήματα πολλά, με απαντήσεις πολλαπλές. Η Βουλή των Ελλήνων θέλησε να ανοίξει τη συζήτηση με τρόπο οργανωμένο, αφού το Θέμα αφορά και την ίδια, άρα και την ουσία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η διημερίδα που οργάνωσε στο Ζάππειο Μέγαρο στις 1 και 2 Οκτωβρίου 1998, τα πρακτικά της οποίας δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, έδωσε την ευκαιρία να αναπτυχθεί ο προβληματισμός, να οριοθετηθούν τα ζητήματα, να ψηλαφηθούν οι μέθοδοι αντιμετώπισής τους. Εάν δεν δόθηκαν πλήρεις απαντήσεις, πάντως οργανώθηκαν και σχηματοποιήθηκαν οι ερωτήσεις στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας, πράγμα απαραίτητο για ένα γόνιμο διάλογο. Και με νέες πρωτοβουλίες της Βουλής των Ελλήνων, ο διάλογος αυτός θα συνεχισθεί. Η παρούσα έκδοση πιστοποιεί για μια ακόμη φορά το ενδιαφέρον της Βουλής των Ελλήνων για την επιστημονική διερεύνηση των θεμάτων που άπτονται της Πολιτικής επικοινωνίας και ενδιαφέρουν τόσο την ίδια όσο και το δημόσιο βίο της χώρας γενικότερα. Το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα, αλλά και η διαπάλη των ιδεών και των συμφερόντων στο πεδίο της κοινωνίας επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τον τρόπο, με τον οποίο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καλύπτουν τη λειτουργία των πολιτικών θεσμών και τις δραστηριότητες των φορέων της κρατικής εξουσίας. Επίσης, είναι αλήθεια ότι για ένα μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας η πολιτική πραγματικότητα διαμορφώνεται από τα ΜΜΕ, με την εστίαση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης σε ορισμένες μόνο πτυχές του πολιτικού και κοινωνικού βίου. Συγχρόνως, η άποψη που σχηματίζουν για τα πολιτικά δρώμενα σι πολίτες εξαρτάται από το είδος, την ποσότητα, την ποιότητα και την πυκνότητα της ροής των μηνυμάτων που εκπέμπονται. Είναι προφανής, λοιπόν, η δύναμη των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το ζήτημα είναι να μην καταστεί ανεξέλεγκτη, καθώς στις πλουραλιστικές κοινωνίες, σαν τη δική μας, τα ΜΜΕ επιτελούν θεσμικό ρόλο, λειτουργώντας ως οργανικό στοιχείο της δημοκρατίας, αλλά και ως μηχανισμός συλλογικής διαβούλευσης της κοινωνίας των πολιτών. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, απαιτείται προσεκτική αντιμετώπιση των ΜΜΕ, ώστε να είναι δυνατή η αξιόπιστη εκτίμηση και η συνεχής αναβάθμιση του ρόλου τους. Κατά συνέπεια, είναι αυτονόητο το ενδιαφέρον της Βουλής των Ελλήνων για τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ παρουσιάζουν και σχολιάζουν το νομοθετικό και ελεγκτικό έργο που ασκεί. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι η ανάλυση και τα συμπεράσματα της παρούσας έκδοσης συμβάλλουν ουσιαστικά στην κατανόηση των σχέσεων μεταξύ Κοινοβουλίου και ΜΜΕ, διότι περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων στοιχείων, διαχρονικά συγκριτικά δεδομένα.