Φύλο και σεξουαλικότητα στη νεότερη και σύγχρονη κυπριακή τέχνη

Abstract

Στην παρούσα πτυχιακή διατριβή εξετάζονται και αναλύονται θεωρίες του φύλου και της σεξουαλικότητας. Ακολούθως, εξετάζεται η νεότερη και σύγχρονη κυπριακή τέχνη μέσα από διαπραγματεύσεις του φύλου και της σεξουαλικότητας, από την πρώτη γενιά, τη δεύτερη γενιά και τη σύγχρονη κυπριακή τέχνη. Επιχειρείται η κάλυψη ενός σημαντικού βιβλιογραφικού κενού, αφού παρά την ύπαρξη διαφόρων καταγραφών της νεότερης και σύγχρονης κυπριακής τέχνης, η βιβλιογραφία αυτή δεν περιλαμβάνει καμιάς συστηματική μελέτη με βάση θεωρίες φύλου και σεξουαλικότητας που να καλύπτουν όλο το φάσμα της νεότερης και σύγχρονης κυπριακής τέχνης. Ενώ εμπεριέχουν ανάλυση συγκεκριμένων καλλιτεχνών και έργων στη βάση θεωριών φύλου και σεξουαλικότητας δεν αποτελούν πλήρεις πραγματείες για όλη τη νεότερη και σύγχρονη κυπριακή τέχνη. Έτσι, σε αυτή τη διατριβή υλοποιείται εφαρμογή σύγχρονων διεθνών θεωριών περί φύλου και σεξουαλικότητας πάνω σε όλο το φάσμα της νεότερης και σύγχρονης κυπριακής καλλιτεχνικής παραγωγής. Χρησιμοποιώ τις γενιές (πρώτη γενιά, δεύτερη γενιά και σύγχρονη κυπριακή τέχνη) υιοθετώντας τον τρόπο με τον οποίο έχουν ήδη χωριστεί οι γενιές από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, με βάση το έτος γέννησης των καλλιτεχνών. Ο άνθρωπος, άντρας και γυναίκα, είναι το κύριο θέμα της νεότερης και σύγχρονης της κυπριακής τέχνης. Η γυναίκα προβάλλεται ως πηγή ζωής και τροφής και φανερώνεται ο παραδοσιακός της ρόλος στην κοινωνία, η ενασχόληση της με το σπίτι την οικογένεια ή και τη γεωργία. Επιπλέον, η γυναίκα παρουσιάζεται και από τη θηλυκή και σεξουαλική της φυσιογνωμία, η οποία ελκύει τους άντρες θεατές και προσφέρεται για την ευχαρίστηση τους. Παράλληλα, η γυναίκα εμφανίζεται στην προσπάθεια της να απελευθερωθεί από την περιθωριοποίηση και την εξουσία αντρών. Με αυτό τον τρόπο, σε αρκετές περιπτώσεις της νεότερης και σύγχρονης κυπριακής τέχνης η γυναίκα είναι εντός και ο άντρας εκτός, δηλαδή η γυναίκα παρουσιάζεται μέσα στα έργα και ο άντρας βρίσκεται εκτός και παρακολουθεί. Ωστόσο, η γυναίκα εμφανίζεται και ως σύμβολο και φορέας του πόνου και της οδύνης που προκάλεσε η τούρκικη εισβολή του 1974 στην Κύπρο. Τα περιστατικά του 1974 στάθηκαν εμπόδιο στην προσπάθεια των νεότερων και σύγχρονων καλλιτεχνών της κυπριακής τέχνης να συγχρονιστούν με τις οικουμενικές εξελίξεις της τέχνης και «ανάγκασαν» τους καλλιτέχνες της σύγχρονης κυπριακής τέχνης να εγκαταλείψουν τις παγκόσμιες εξελίξεις της τέχνης με αποτέλεσμα ο κάθε ένας από αυτούς να ακολουθήσει τη δική του πορεία. Έτσι, στη μετά το 1974 εποχή η κυπριακή τέχνη γίνεται πιο προσωπικό ζήτημα των καλλιτεχνών, μέσα από τα βιώματα και τις εμπειρίες τους. Μέσα από την παρούσα εργασία προσφέρεται προς ανάλυση η κυπριακή τέχνη στο σύνολο της με έργα που διαπραγματεύομαι με θεωρίες του φύλου και της σεξουαλικότητας. Τόσο τα βιώματα ολόκληρης της Κύπρου όσο και προσωπικές εμπειρίες Κυπρίων καλλιτεχνών συνέβαλαν στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη της κυπριακής τέχνης. Με άλλα λόγια, η κοινωνία και η ιστορία της Κύπρου συνέτειναν στο να ακολουθήσει η νεότερη και σύγχρονη κυπριακή τέχνη το δικό της δρόμο σχετικά με την απεικόνιση θεμάτων που αφορούν στο φύλο και στη σεξουαλικότητα.