Εκτίμηση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών από την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας

Abstract

Εισαγωγή: Η ικανοποίηση των ασθενών από την ποιότητα της παρεχόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης, αποτελεί τον κεντρικό αφετηριακό άξονα για τα προγράμματα διασφάλισης και βελτίωσης της ποιότητας της φροντίδας. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς, συνιστούν τους κύριους χρήστες των υπηρεσιών φροντίδας υγείας και ως εκ τούτου, η ανάπτυξη και στάθμιση μιας κλίμακας που εκτιμά πως εκλαμβάνουν την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας είναι σημαντική για τον στρατηγικό σχεδιασμό και την αξιολόγηση των υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Δείγμα και μέθοδος: Μετά από ποιοτική μεθοδολογία έρευνας (συνεντεύξεις, focus group και παρατήρηση) αναπτύχθηκε μια κλίμακα, για την ικανοποίηση των ασθενών, 26 ερωτήσεων. Το δείγμα αποτέλεσαν 380 ασθενείς από 8 νοσοκομεία της Ελλάδος (209 άνδρες, 171 γυναίκες). Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 73.07±6.04 χρόνια. Αποτελέσματα: Η κλίμακα εκτίμησης της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών, βρέθηκε να έχει έναν μεγάλο συντελεστή εσωτερικής συνάφειας (Cronbach’s alpha= 0.95). Η παραγοντική ανάλυση, ανέδειξε 4 παράγοντες που ερμηνεύουν το 64.59% της συνολικής διακύμανσης: οι Τεχνικές και Διαπροσωπικές Δεξιότητες της Φροντίδας, το Φυσικό και Τεχνητό Περιβάλλον της φροντίδας, το Φαγητό και η Οργάνωση και Λειτουργία του Τμήματος. Η συντριπτική πλειοψηφία των ηλικιωμένων ασθενών ήταν ικανοποιημένοι από τη συνολική παρεχόμενη νοσοκομειακή περίθαλψη (90.3%), το φαγητό (79.3%), τη συνολική ιατρική φροντίδα (95.6%) και τη συνολική νοσηλευτική φροντίδα (94%). Αντίστοιχα, μεγάλο ποσοστό υποστήριξε ότι η συνολική παρεχόμενη φροντίδα (83.5%), η συνολική ιατρική (83.5%) και η συνολική νοσηλευτική φροντίδα (82.3%) ήταν ποιοτικές. Εξάλλου, το 63.1% των ασθενών απάντησε ότι εκπληρώθηκαν οι προσδοκίες τους από τη συνολική φροντίδα, από το φαγητό (46.8%), από τη συνολική ιατρική (79.2%) και τη συνολική νοσηλευτική φροντίδα (76.4%). Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της εκληφθείσας ποιότητας της παρεχόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης είναι: (1) η ηλικία, (2) τα χρόνια εκπαίδευσης, (3) η βελτίωση των συμπτωμάτων, (4) η οικογενειακή κατάσταση, (5) η συχνότητα των επισκέψεων στο συγκεκριμένο νοσοκομείο, (6) η συνολική ικανοποίηση από την διαχείριση του πόνου των ασθενών από το γιατρό και (7) η περιοχή που καλύπτει και ανήκει το νοσοκομείο. Στους ηλικιωμένους ασθενείς με κατάθλιψη, η συνολική εκληφθείσα ποιότητα της νοσηλευτικής φροντίδας αποτελεί τον ισχυρότερο προβλεπτικό δείκτη της συνολικής εκληφθείσας ποιότητας της νοσοκομειακής περίθαλψης. Από την άλλη μεριά, οι ισχυρότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες της συνολικής ικανοποίησης των ασθενών από την φροντίδα είναι: (1) τα χρόνια εκπαίδευσης, (2) η οικογενειακή κατάσταση, (3) το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, (4) η μέση διάρκεια νοσηλείας, (5) η βελτίωση των συμπτωμάτων, (6) η περιοχή που καλύπτει και ανήκει το νοσοκομείο, (7) ο βαθμός εξάρτησης από τη νοσηλευτική φροντίδα, (8) η ικανοποίηση από την ιατρική και τη νοσηλευτική φροντίδα, (9) η συνολική ικανοποίηση από τη διαχείριση του πόνου τους, (10) η εκπλήρωση των συνολικών προσδοκιών από την φροντίδα, (11) η συνολική συγκριτική με τα υπόλοιπα νοσοκομεία εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας και (12) η εκληφθείσα απόδοσης της φροντίδας. Η κατάθλιψη των ηλικιωμένων ασθενών, σχετίζεται αρνητικά με (α) τη συνολική εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας, της ιατρικής και της νοσηλευτικής φροντίδας, (β) τη συνολική ικανοποίηση από το φαγητό του νοσοκομείου, (γ) τις προσδοκίες τους από τη φροντίδα και (δ) την εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας όπως περιγράφεται από την κλίμακα των 26 ερωτήσεων. Συμπεράσματα: Το νέο εννοιολογικό υπόδειγμα δοκιμάστηκε και υποστηρίζει τη νέα θεωρία που δέχεται πως: (α) η εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας αποτελεί προϋπόθεση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών, (β) η συνολική ικανοποίηση από την παρεχόμενη νοσηλευτική βοήθεια, η συνολική ικανοποίηση από τη νοσηλευτική φροντίδα και η εκπλήρωση των προσδοκιών από τη νοσηλευτική φροντίδα συνιστούν τους ισχυρότερους προβλεπτικούς δείκτες της συνολικής ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών από την παρεχόμενη φροντίδα, (γ) η στάση των ηλικιωμένων ασθενών έναντι της νοσοκομειακής περίθαλψης αποτελεί μια λειτουργία των προσδοκιών τους, της εκπλήρωσης των προσδοκιών τους και της ικανοποίησής τους από τη φροντίδα και (γ) η εκληφθείσα απόδοση της φροντίδας αποτελεί ισχυρότερο προβλεπτικό δείκτη της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών, σε σύγκριση με την εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας και συνεπώς υποστηρίζεται ο τύπος: Ποιότητα της φροντίδας = Απόδοση της φροντίδας x Εκληφθείσα ποιότητα της φροντίδας.