Διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας από τα μέσα επικοινωνίας κατά την διάρκεια των προεδρικών εκλογών 2013 στην Κύπρο

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία με τίτλο «Διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας από τα ΜΜΕ κατά την διάρκεια προεδρικών εκλογών 2013» εκπονήθηκε από τον Φίλιππο Χριστοφή, φοιτητή του 8ου εξαμήνου του Τμήματος ΕΣΔ του ΤΕΠΑΚ υπό την επίβλεψη της Ειδικού Επιστήμονα κ.Λία‐Πασχαλία Σπυρίδου και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2013. Σημαντικός είναι ο ρόλος των Μέσων Επικοινωνίας μέσω της δύναμης που έχουν να «κατασκευάζουν» την κοινωνική πραγματικότητα και να επηρεάζουν την διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας αποτελούν βασικό μοχλό της πολιτικής επικοινωνίας. Είναι στενά συνδεδεμένα με την πολιτική και σύμφωνα με τους Hallin και Mancini το επικοινωνιακό σύστημα στο οποίο ανήκει η Κύπρος είναι το “Μεσογειακό”. Χαρακτηριστικό του μοντέλου αυτού είναι η ισχυρή παρέμβαση του κράτους στα Μέσα. Αυτή η σχέση διαπλοκής μεταξύ Μέσων και πολιτικής επηρεάζει άμεσα την κοινή γνώμη διαμέσου της πληροφόρησης που διακινείτε. Οι δύο μεγάλες εξουσίες επιχειρούν να χειραγωγήσουν τους πολίτες επεμβαίνοντας στην κυρίαρχη ατζέντα, διαμορφώνοντας δηλαδή το βαθμό σπουδαιότητας των θεμάτων. Η διαδικασία με την οποία τα Μέσα ιεραρχούν και προτάσσουν συγκεκριμένη θεματολογία τους ονομάζεται διαμόρφωση της ατζέντας των Μέσων( Agenda‐setting)( Δεμερτζής,2002). Χρησιμοποιώντας ως περίπτωση‐μελέτης τις προεδρικές εκλογές του 2013, στόχος της έρευνας ήταν να διερευνηθεί εάν και σε ποιο βαθμό η ατζέντα των Μέσων επηρεάζεται από τους πολιτικούς φορείς. Ακόμη ένας λόγος για το οποίο ενδιαφέρθηκα για να πραγματοποιήσω αυτήν την έρευνα είναι ότι στην Κύπρο δεν υπήρξαν παρόμοιες έρευνες αλλά και το ότι μέσω του παραδείγματος της Ημερήσιας Διάταξης μπορείς να εξηγήσεις καλύτερα την πολιτική επικοινωνία. Η μεθοδολογική προσέγγιση που υιοθετήθηκε ήταν ποσοτική και ποιοτική. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση περιεχομένου τριών εφημερίδων (ΧΑΡΑΥΓΗ, ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, ΣΗΜΕΡΙΝΗ) προκειμένου να διερευνηθεί η βασική θεματολογία τους εν καιρώ προεδρικών εκλογών. Ακολούθησε ανάλυση των τριών τηλεοπτικών προεκλογικών debates με στόχο να μελετηθούν οι θέσεις των τριών υποψηφίων επί συγκεκριμένων θεμάτων. Επιπρόσθετα, έγινε ανάλυση περιεχομένου στις ιστοσελίδες των τριών υποψηφίων με στόχο την περαιτέρω καταγραφή των θέσεων τους . Στην συνέχεια πραγματοποιηθήκαν οκτώ συνεντεύξεις σε δημοσιογράφους διαφόρων Μέσων προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη, η μορφή και οι συνέπειες ενδεχομένων πολιτικών πιέσεων στα Μέσα καθώς επίσης και εάν υπάρχει πολιτικής ταυτότητα και γραμμή στην κάλυψη των ειδήσεων. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ Μέσων και πολιτικής εξουσίας. Οι πολιτικοί επηρεάζουν άμεσα την ατζέντα των Μέσων καθώς προσπαθούν να τα χρησιμοποιήσουν ως οδηγό για τις τάσεις της κοινής γνώμης. Συμβαίνει όμως και το αντίθετο , δηλαδή η ατζέντα των Μέσων επηρεάζει την ατζέντα των πολιτικών και αυτό φαίνεται στις διάφορες θέσεις που προβάλλουν οι πολιτικοί εν καιρώ εκλογών έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στα θέλω των πολιτών. Διαπιστώθηκαν διαφορές ανάμεσα στις εφημερίδες προερχόμενες κυρίως από την πρόθεση των εφημερίδων να υποστηρίξουν το υποψήφιο της κομματικής τους ταυτότητας. Η Χαραυγή και Σημερινή υποστήριζαν καθαρά τον υποψήφιο τους σε αντίθεση με τον φιλελεύθερο που εμφανίστηκε πιο ουδέτερος. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η κάθε εφημερίδα ακολουθεί συγκεκριμένη γραμμή έτσι ώστε να προωθεί το δικό της υποψήφιο για την προεδρία της Κύπρου. Το βασικό εύρημα των συνεντεύξεων είναι ότι η βασική θεματολογία των Μέσων καθορίζεται από την σοβαρότητα της είδησης, το πόσο ενδιαφέρει τον κόσμο αλλά και το αν επηρεάζει την ζωή του ,την καθημερινότητα μας και το μέλλον του τόπου.