Το φωνολογικό προφίλ σε παιδιά προσχολικής ηλικίας 2;0 εώς 4;11

Abstract

Η παρούσα μελέτη, επικεντρώνεται στη χαρτογράφηση του φωνητικού ρεπερτορίου και των φωνολογικών διεργασιών σε δια-διαλεκτικούς ομιλητές της κυπριακής ελληνικής ποικιλίας από παιδιά ηλικίας 2;0 – 4;11 ετών. Δεδομένης της συνεχούς αναπτυξιακής πορείας των παιδιών κατά την νηπιακή και προσχολική ηλικία η εν λόγω μελέτη υποθέτει μια ανιούσα αναπτυξιακή πορεία σε σχέση με την χρονολογική ηλικία την ποικιλομορφία σε φθόγγους που χρησιμοποιούνται καθώς και διαφοροποίηση των φωνολογικών διεργασιών αναλόγως της πολυπλοκότητας των λέξεων σε συνάρτηση με το ηλικιακό επίπεδο του κάθε συμμετέχοντα. H παρούσα μελέτη ακολουθεί ένα διατομεακό ερευνητικό σχεδιασμό (cross-sectional research design), όπου συμμετείχαν 14 παιδιά ηλικίας 2;0 – 4;11 ετών. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σύμφωνα με την ηλικία τους σε τρεις ηλικιακές ομάδες που περιλάμβανε 5 παιδιά σε ομάδες των 2;0 - 2;11, 3;0 - 3;11 και 4 παιδιά στην ομάδα των 4;0 – 4;11 ετών. Η αξιολόγησή των φωνητικών και φωνολογικών δεξιοτήτων πραγματοποιήθηκε μέσω της χορήγησης μιας λίστας 279 λέξεων στόχων (67 λέξεις για την ομάδα 1, 83 για την ομάδα 2 και 129 για την ομάδα 3) που αποτελεί αποδοκιμασία του εργαλείου «Δοκιμασία Γλωσσικής Ικανότητας» (ΔΟΚΙΓΛΩ). Οι εξαρτημένες μεταβλητές που μελετήθηκαν συμπεριελάμβαναν : (1) το μέγεθος του φωνητικού ρεπερτορίου, (2) το ποσοστό παρουσίας φωνολογικών διαταραχών και (3) το ποσοστό ορθής παραγωγής των φθόγγων. Η ανάλυση των δεδομένων, έγινε στο πρόγραμμα της Microsoft Excel, υπολογίζοντας τον μέσο όρο και την τυπική απόκλιση της κάθε μεταβλητής. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι σε συνάρτηση με τη χρονολογική διάρκεια τόσο το μέγεθος του φωνητικού ρεπερτορίου όσο και το ποσοστό ορθής παραγωγής αυξάνονται σύμφωνα με την ηλικία με σταθερή αναπτυξιακή πορεία. Ως προς τις φωνολογικές διεργασίες, δεν παρατηρείται μείωση αλλά διαφοροποίηση αναλόγως της πολυπλοκότητας των λέξεων. Τα αποτελέσματα συνηγορούν με δεδομένα παρόμοιων μελετών τόσο στην διαλεκτική ποικιλία που μελετήθηκε όσο και με παγκόσμια διαγλωσσικά μοτίβα ανάπτυξης ως προς τη γλωσσική και φωνολογική ανάπτυξη. Εν τούτοις, τα αποτελέσματα κατέδειξαν διαφορές ανάλογα με το ηλικιακό επίπεδο. Συγκεκριμένα, οι φθόγγοι που παρατηρείται να απουσιάζουν ή να δέχονται κάποια φωνολογική διεργασία είναι οι /δ, z, r/ και τα συμπλέγματα των φωνημάτων /s/ και /r/ σε μεγαλύτερες ηλικίες. Οι επιδόσεις των παιδιών διαφοροποιούνται αναλόγως της εξοικείωσης του παιδιού με τη λέξη και το βαθμό της φωνολογικής της πολυπλοκότητας. Στην παρούσα μελέτη, οι φωνολογικές διεργασίες που χρησιμοποιούσαν οι συμμετέχοντες ως επί το πλείστο ήταν μοτίβα προκαταβολικής αφομοίωσης, αντικαταστάσεις και απλοποιήσεις των συμπλεγμάτων.