Αξιολόγηση της επίδρασης εδάφους από βιολογική και συμβατική καλλιέργεια στις αδρομυκώσεις της τομάτας

Abstract

Η τομάτα αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες καλλιέργειες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής χάνεται ή υποβαθμίζεται καθώς η τομάτα προσβάλλεται από ένα μεγάλο αριθμό φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών. Οι φυτοπαθογόνοι μύκητες Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici και Verticillium dahliae αποτελούν δύο σημαντικά παθογόνα για την καλλιέργεια της τομάτας που προκαλούν αδρομυκώσεις και επιφέρουν σημαντικές οικονομικές απώλειες στους παραγωγούς. Η αντιμετώπιση τους στηρίζεται κυρίως σε προληπτικά μέτρα και στη χρησιμοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών ενώ η εκτεταμένη χρήση χημικών σκευασμάτων και φυτοφαρμάκων δεν είναι αποτελεσματική. Επιπρόσθετα, η ευρωπαϊκή στρατηγική της Πράσινης Συμφωνίας στοχεύει στη μείωση κατά 50% της χρήσης των φυτοφαρμάκων έως το 2030. Επομένως είναι επιτακτική ανάγκη να εξευρεθούν εναλλακτικοί τρόποι για την αντιμετώπιση των φυτοπαθογόνων μυκήτων, που να είναι φιλικοί προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κατασταλτικά εδάφη. Η κατασταλτικότητα του εδάφους είναι η ικανότητα ενός εδάφους να προλαμβάνει ή να εμποδίζει την εκδήλωση μιας ασθένειας ακόμα και αν σε αυτό συνυπάρχουν ένα παθογόνο, ένας ευπαθής ξενιστής και οι κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες για να εκδηλωθεί η ασθένεια. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται σε ποικίλες κοινότητες μικροοργανισμών που υπάρχουν στο έδαφος και αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική για την προστασία των καλλιεργειών. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση της κατασταλτικότητας ενός εδάφους βιολογικής καλλιέργειας (ΕΒΚ) σε σχέση με ένα έδαφος συμβατικής καλλιέργειας (ΕΣΚ) κατά των παθογόνων των αδρομυκώσεων της τομάτας. Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν ότι τα φυτά τομάτας που καλλιεργήθηκαν στο ΕΒΚ παρουσίασαν λιγότερα συμπτώματα σε σχέση με αυτά που καλλιεργήθηκαν στο ΕΣΚ και η ποσότητα των παθογόνων στους αγγειακούς ιστούς των φυτών ήταν σημαντικά μικρότερη σε αυτά του ΕΒΚ σε σχέση με τα φυτά του ΕΣΚ. Ακολούθως πραγματοποιήθηκε απομόνωση, μοριακή ταυτοποίηση και αξιολόγηση βακτηρίων από τη ριζόσφαιρα φυτών τομάτας που καλλιεργήθηκαν στο ΕΒΚ. Από τα πειράματα αυτά διαπιστώθηκε ότι αρκετά από τα ριζοβακτήρια παρεμπόδισαν in vitro την ανάπτυξη των παθογόνων και παρουσίασαν ενζυμική δραστηριότητα που σχετίζεται με την προώθηση της ανάπτυξης των φυτών. Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν ότι το ΕΒΚ έχει τη δυνατότητα να καταστέλλει σε μεγαλύτερο βαθμό τα παθογόνα των αδρομυκώσεων της τομάτας σε σχέση με το ΕΣΚ και αυτό πιθανό να οφείλεται στους μικροοργανισμούς που το αποικίζουν.