Ανάλυση της επίδρασης του γλωσσικού περιβάλλοντος στη γλωσσική ανάπτυξη παιδιών, με το σύστημα Lena

Abstract

Η παρούσα μελέτη ήταν μία διαμήκης μελέτη δύο περιπτώσεων (longitudinal cases studies). Στόχος της έρευνας ήταν η εξέταση της σχέσης μεταξύ του γλωσσικού περιβάλλοντος και της γλωσσικής ανάπτυξης. Η διεκπεραίωση της έγινε μέσω της μέτρησης των ερεθισμάτων που λαμβάνουν τα παιδιά, αλλά και των παραγωγών τους μέσα από το πρόγραμμα ανάλυσης LENA (Language Environment Analysis). Οι συμμετέχοντες ήταν ένα παιδί τυπικής ανάπτυξης (Τ.Α.) και ένα παιδί με διάγνωση Αναπτυξιακής Γλωσσικής Διαταραχής (Α.Γ.Δ.). Το LENA είναι ένα σύστημα το οποίο αξιολογεί και αναλύει αυτοματοποιημένα τα αποτελέσματα που συλλέγει μέσω καταγραφής του περιβάλλοντος ενός παιδιού. Η ανάλυση γίνεται μέσω της κατηγοριοποίησης των παραγωγών, αλλά και των ήχων του περιβάλλοντος. Η απεικόνιση των αποτελεσμάτων γίνεται με γραφικές παραστάσεις και με αριθμητικά ποσοστά. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν συγκρίνονται αυτόματα με τις αντίστοιχες ηλικιακές νόρμες που διαθέτει το σύστημα LENA. Είναι μία από τις λίγες φορές που έγινε χρήση του προγράμματος ανάλυσης LENA σε ελληνόφωνο πληθυσμό και συγκεκριμένα σε άτομα που μιλούν την κυπριακή διάλεκτο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές ποσοτικές διαφορές ανάμεσα στις εναλλαγές συζήτησης (CV) και παραγωγών (CT) των δύο παιδιών, αφού και στις δύο περιπτώσεις μετρήθηκαν κάτω από το επιθυμητό όριο και συγκεκριμένα δεν ξεπερνούσαν το 10ο εκατοστημόριο. Σε αντίθεση, οι παραγωγές ενηλίκων (AWC) στην περίπτωση του παιδιού με Α.Γ.Δ. ήταν αρκετά υψηλές σε σύγκριση με του παιδιού με Τ.Α. Επίσης, δόθηκαν και δύο ερωτηματολόγια για να αξιολογηθούν οι επικοινωνιακές ικανότητες των δύο παιδιών. Τα δύο αυτά ερωτηματολόγια ήταν το “Ερωτηματολόγιο LENA” και το “Κατάλογος Επικοινωνιακής Ανάπτυξης Mac-Arthur-Bates: Λέξεις και προτάσεις”. Με βάση τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων, διαφάνηκε μερική διαφορά ανάμεσα στα δύο παιδιά όσον αφορά την μορφοσύνταξη και τη χρήση των εννοιών, οι οποίες ήταν μεγαλύτερες στο παιδί με Τ.Α. Αναφορικά με τη διεκπεραίωση της έρευνας, διαφάνηκαν κάποιες διαφορές καθώς το παιδί με Τ.Α. συχνά αφαιρούσε την ειδικά διαμορφωμένη φανέλα με αποτέλεσμα οι μετρήσεις να αλλοιώνονται. Διεθνείς έρευνες υποστηρίζουν την άμεση σχέση μεταξύ των γλωσσικών ερεθισμάτων και της γλωσσικής ανάπτυξης γεγονός που διαφαίνεται και στα αποτελέσματα του παιδιού με Α.Γ.Δ.