Η τέχνη στη Γερμανία στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα : εξπρεσιονισμός, νέα αντικειμενικότητα, Ναζί και "εκφυλισμένη τέχνη"

Abstract

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη μοντέρνα τέχνη στην Γερμανία στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζει τον Εξπρεσιονισμό, που αναπτύσσεται με τις ομάδες Γέφυρα στη Δρέσδη το 1905, και την ομάδα Γαλάζιος Καβαλάρης που διοργάνωσε δύο εκθέσεις στο Μόναχο το 1911 και το 1912. Πρόκειται για ομάδες από μοντέρνους καλλιτέχνες με διαφορετικό στυλ. Έμπνευση τους οι «πρωτόγονες» πηγές, οι οποίες περιλάμβαναν κυρίως την αφρικάνικη τέχνη και η επιλογή έντονης χρωματικής παλέτας. Ωστόσο, η εξπρεσιονιστική τέχνη χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο προπαγάνδας από τους Ναζιστές κατά την περίοδο του μεσοπολέμου στην Γερμανία. Ο Αδόλφος Χίτλερ και η ομάδα του κατηγόρησαν τα εξπρεσιονιστικά έργα ως εκφυλισμένα. Εξετάζονται οι δύο σημαντικότερες εκθέσεις τέχνης, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα, στο Μόναχο: Η Έκθεση Εκφυλισμένης Τέχνης, στις 19 Ιουλίου 1937, και η Έκθεση Γερμανικής Τέχνης στις 18 Ιουλίου 1937, την οποία ο Χίτλερ εγκαινιάζει σε ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα δείγματα του σχεδίου της ναζιστικής προπαγάνδας, τον Οίκο της Γερμανικής Τέχνης (Haus der Deutschen Kunst). Στην έκθεση εκφυλισμένη τέχνη συγκεντρώθηκαν συνολικά 20.000 έργα από 1.400 καλλιτέχνες. Τα έργα πωλήθηκαν, δημοπρατήθηκαν ή καταστράφηκαν. Αυτά τα οποία θεωρήθηκαν ότι δεν είχαν ιδιαίτερη χρηματική αξία παραδόθηκαν στην πυρά. Οι συνέπειες τούτου είναι εμφανείς μέχρι σήμερα. Αναντίρρητα, η ναζιστική προπαγάνδα αντιμετώπισε την τέχνη ως ιδεολογικό όπλο και απαξίωσε την τέχνη των «πρωτόγονων», των παιδιών και των παρανοϊκών ως «εκφυλισμένη». Η θεωρούμενη από τους Εθνικοσοσιαλιστές πολιτισμική σήψη του μοντερνισμού αποτελούσε «προσβολή» για την Άρια φυλή, «βεβήλωση» των χριστιανικών ηθών και «σπίλωση» της γυναικείας φύσης.