Αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων μείωσης του αυτο-στιγματισμού ατόμων με ψυχικά νοσήματα

Abstract

Με τον όρο αυτο-στιγματισμό εννοούμε όλες τις αρνητικές στάσεις, πεποιθήσεις που ασκούνται απο το άτομο προς τον ίδιο του τον εαυτό. Το ψυχικό νόσημα είναι απο μόνο του μια πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει το άτομο, ως εκ τούτου η παρουσία και του αυτο-στιγματισμού επιβαρύνει το άτομο αφου είναι ένα σοβαρό που μπορεί να οδηγήσει σε απελπισία και χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου. Πρόκειται για στοιχεία που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας, κοινωνικής απομόνωσης, χρήση παθητικών στρατηγικών για επίλυση προβλημάτων, αντιμετώπιση συμπτωμάτων της νόσου και στρεσσογόνων παραγόντων που δρούν ως εμπόδιο στην αποτελεσματική συμμετοχή στη θεραπεία. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων που χρησιμοποιήθηκαν απο άτομα με διαταραχές διάθεσης για την μείωση του αυτοστιγματισμού που βιώνουν. Οι παραμέτροι που χρησιμοποιήθηκαν για την εξέταση της «αποτελεσματικότητας» ήταν μέσω δομημένων εργαλείων αυτοστιγματισμού. Υλικό και Μέθοδος: Η μέθοδος που εφαρμόστηκε ήταν συστηματική ανασκόπηση στα πλαίσια της οποίας έγινε αναζήτηση της σχετικής Ελληνικής αλλά και διεθνούς βιβλιογραφίας στις ακόλουθες βάσεις δεδομένων: PUBMED, CI-NAHL, PSYCINFO και MEDLINE με τις παρακάτω λέξεις κλειδιά: self-stigma, interventions, effectiveness, mental, randomized, σε όλους τους πιθανούς συνδιασμούς. Εφόσον το θέμα που μελετάται αφορά καθαρά τον τομέα της ψυχικής υγείας, επιλέχθηκαν βάσεις δεδομένων που δημοσιεύουν μελέτες σχετικές με το αντικείμενο της ψυχικής υγείας που είναι το PSYCINFO, με νοσηλευτικές μελέτες που είναι το CI-NAHL και με τις επιστήμες υγείας γενικότερα που είναι η PUBMED και MEDLINE. Η αναζήτηση αφορούσε μελέτες της χρονολογικής περιόδου 2017-2022. Αποτελέσματα: Η αναζήτηση κατέληξε τελικά σε έξι (6) τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές δημοσιευμένες κατά την περίοδο 2017-2022 και πληρούσαν όλα τα προκαθορισμένα κριτήρια εισαγωγής. Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται στις έρευνες αφορούν ομαδικές αλλα και ατομικές παρεμβάσεις οι οποίες έχουν ως απώτερο στόχο την μείωση του αυτοστιγματισμού σε άτομα με ψυχικά νοσήματα. Πληθυσμός στόχος ήταν άτομα με διαταραχές διάθεσης, συγκεκριμένα το δείγμα το οποίο μελετήθηκε ήταν ένα σύνολο 795 ατόμων. Οι παρεμβάσεις που εξετάστηκαν ήταν η NECT, HOP και CBT. Συμπεράσματα: Τα άτομα ήδη επιβαρύνονται από το ψυχικό τους νόσημα οπόταν η ύπαρξη του αυτο-στιγματισμού, δυσκολέυει ακόμα περισσότερο την διαδικασία επιτυχούς θεραπείας. Η συμβολή λοιπόν με παρεμβάσεις ατομικού και ομαδικού επιπέδου που στοχέυουν στην μείωση του αυτοστιγματισμού είναι ζωτικής σημασίας. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας παίζουν σημαντικό ρόλο αφού είναι πάντοτε στο πλευρό αυτών των ατόμων. Όσες προκλήσεις έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο με ψυχικό νόσημα τόσες έχει και ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας. Αυτό που φτάνει είναι τόσο τα άτομα με ψυχικό νόσημα όσο και οι επαγγελματες υγείας να γνωρίζουν ποιες είναι αυτές οι εναλλακτικές θεραπείες έτσι ώστε να μπορούν να τις εφαρμόσουν όταν απαιτείται. Τόσο τα άτομα όσο και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι σημαντικό να γνωρίζουν ποιές παρεμβάσεις υπάρχουν για την μείωση του αυτοστιγματισμού έτσι ώστε να γίνεται η εφαρμογή τους σε περιπτώσεις που τίθεται αναγκαίο.