Τα ανθρωποποιημένα αντικείμενα, η μορφή και ο ρόλος τους μέσα απο την εικονογράφηση παιδικών παραμυθιών

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία ασχολείται με τη μορφή και το ρόλο των ανθρωποποιημένων αντικειμένων, μέσα από την εικονογράφηση παιδικών παραμυθιών. Συγκεκριμένα, στόχος της έρευνας είναι να αναζητηθούν οι λόγοι που αφηγητές και εικονογράφοι παιδικών παραμυθιών δίνουν ανθρώπινη μορφή στα αντικείμενα και με ποιο σκοπό. Παράλληλα, εξετάζεται πώς τα παραμύθια και η εικονογράφησή τους – με ήρωες ανθρωποποιημένα αντικείμενα – επηρεάζουν τα παιδιά, ως προς την έκφραση των συναισθημάτων τους, τη φαντασία, τις ζωγραφιές τους αλλά και την αντίληψή τους για τον κόσμο. Για τη διεκπεραίωση των πιο πάνω στόχων, χρησιμοποιήθηκαν τα εργαλεία των ημι-δομημένων συνεντεύξεων αλλά και η παρατήρηση πεδίου. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν σε τέσσερις διαφορετικές επαγγελματικές κατηγορίες – συγγραφέα, παιδοψυχολόγο, εικονογράφο και δασκάλες – με σκοπό να συλλεχθούν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες από άτομα, τα οποία ασχολούνται είτε άμεσα είτε έμμεσα με παιδιά, παραμύθια και εικονογραφήσεις παιδικών παραμυθιών. Η παρατήρηση πραγματοποιήθηκε σε παιδιά Δημοτικού Σχολείου, ηλικίας 6-7 ετών. Τα παιδιά παρατηρήθηκαν – στο φυσικό τους περιβάλλον – κατά τη διάρκεια αφήγησης ενός παραμυθιού, με κεντρικούς ήρωες ανθρωποποιημένα αντικείμενα. Σκοπός της παρατήρησης ήταν αρχικά να εξεταστούν οι αντιδράσεις των παιδιών, σχετικά με τα ανθρωποποιημένα αντικείμενα και στη συνέχεια να εξεταστεί κατά πόσο η εικονογράφηση παιδικών παραμυθιών επηρεάζει τον τρόπο που τα παιδιά τα αντιλαμβάνονται και τα ζωγραφίζουν.Τα αποτελέσματα, που προέκυψαν μέσα από την βιβλιογραφική ανασκόπηση αλλά και μέσα από τα εργαλεία της έρευνας, ήταν αρχικά ότι ο ανθρωπομορφισμός γίνεται εύκολα κατανοητός από τα παιδιά, επειδή οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να αποδίδουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά στα αντικείμενα. Επίσης, ο λόγος που δίνεται ανθρώπινη μορφή στα αντικείμενα μέσα στα παιδικά παραμύθια είναι γιατί κάποια πράγματα, είτε είναι προσωπικά αντικείμενα των παιδιών είτε τα παιχνίδια τους, είτε ανήκουν στην καθημερινότητά τους, βρίσκονται πιο κοντά στα παιδιά και έχουν συναισθηματική αξία γι’ αυτά. Έτσι ο συγγραφέας και κατ’ επέκταση ο εικονογράφος μεταδίδουν πιο εύκολα στα παιδιά τα μηνύματά τους, μέσα από αυτά. Τα ανθρωποποιημένα αντικείμενα είναι δυνατά εργαλεία μέσα σε ένα παραμύθι, γιατί βοηθούν το παιδί να το κατανοήσει καλύτερα αλλά και μέσα από τον ανθρωπομορφισμό να κάνει σύγκριση με ανθρώπινα σύνολα, όπως ομάδες και άτομα. Μέσα λοιπόν από τις εικονογραφήσεις παιδικών παραμυθιών, ο ανθρωπομορφισμός γίνεται ακόμα πιο κατανοητός, αφού αισθητοποιεί το κείμενο και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του. Τα αντικείμενα, μέσα από τις εικονογραφήσεις, παίρνουν σάρκα και οστά και πλέον ζωντανεύουν, έχοντας ανθρώπινες ιδιότητες, που διαφοροποιούνται ανάλογα με τη φαντασία του εικονογράφου, κρατώντας όμως την υλική τους ταυτότητα. Τα παιδιά, ως οι άμεσοι αποδέκτες των μηνυμάτων του συγγραφέα και του εικονογράφου, ωφελούνται πολλαπλά τόσο στον πνευματικό όσο και στον συναισθηματικό τομέα.